TRUYỀN THỐNG LỊCH SỬ - VĂN HÓA XÃ NAM QUANG
Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, cũng như các địa phương khác của huyện Bảo Lâm và tỉnh Cao Bằng, nhân dân các dân tộc Nam Quang luôn tự hào về truyền thống văn hoá và truyền thống đấu tranh cách mạng kiên cường, bất khuất của nhân dân các dân tộc Bảo Lâm nói chung, trong đó có nhân dân các dân tộc Nam Quang. Những truyền thống đó là:
- Truyền thống cần cù và sáng tạo trong lao động sản xuất. Trải qua biết bao biến thiên và thăng trầm của hàng ngàn năm lịch sử, với điều kiện tự nhiên không thuận lợi, thường xuyên bị thiên tai, lũ quét,... nhiều thế hệ đồng bào các dân tộc Nam Quang đã cùng với đồng bào các dân tộc Bảo Lâm và Cao Bằng biết thuận theo tự nhiên, biết cải tạo, khắc phục thiên nhiên; cùng nhau cố kết thành cộng đồng để tìm ra nhiều cách “chống trời”, với quan niệm “biết sự trời mười đời không đói”... Chính trong khó khăn, gian khổ của quá trình sống và lao động; với ý chí, tinh thần mạnh mẽ, mà hun đúc nên đức tính cần cù, sáng tạo của con người Nam Quang. Cần cù và sáng tạo trở thành một trong những giá trị văn hóa tinh thần, là lẽ sống, cội nguồn của những triết lý nhân sinh con người Cao Bằng, Bảo Lâm nói chung và con người Nam Quang nói riêng. Truyền thống ấy trong lao động biểu hiện rất đa dạng, phong phú và rõ nét. Đó là công cuộc cải tạo, chinh phục tự nhiên; là sự sáng tạo trong chế tác, cải biến công cụ lao động; là việc hình thành và phát minh ra các ngành nghề gắn với từng lợi thế của địa phương; là quá trình sản xuất vật chất phục vụ cuộc sống; là công cuộc xây dựng cộng đồng, xã hội, lập làng, lập bản... Bằng ý chí, nghị lực và tinh thần cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất mà những nương ruộng màu mỡ, xanh tươi xuất hiện ngày càng nhiều, những cánh rừng bạt ngàn màu xanh, hệ thống mương phai tưới tiêu không ngừng mở rộng, những công trình thủy lợi được xây dựng, đường giao thông được nhựa hoá, bê tông hóa, những bản làng ngày càng đông vui, trù phú, đổi mới từng ngày,... đã thấm đẫm mồ hôi và cả máu xương của nhiều thế hệ nhân dân các dân tộc Nam Quang. Và cũng chính từ trong tiến trình ấy, con người Nam Quang đã tiếp tục sáng tạo những giá trị văn hóa tinh thần to lớn khác, tạo nên bản sắc, đặc trưng, cốt cách riêng của mảnh đất và con người nơi đây.
- Truyền thống văn hóa đặc sắc và phong phú. Xã Nam Quang là nơi sinh sống của 5 dân tộc: Mông, Tày, Dao, Nùng, Sán Sỉ. Mỗi dân tộc có bản sắc văn hoá độc đáo, tạo nên sự phong phú và đa dạng về văn hóa.
Nam Quang có 02 doanh nghiệp khai thác khoáng sản nằm trên địa bàn xã, doangh nghiệp Nguyễn Đông, tại xóm Khâu Cà; doanh nghiệp Ma thế Dũng, Thẳm Xiềm xóm Đon Sài doanh nghiệp cũng đã tạo công ăn việc làm cho 10 công dân trên địa bàn xã có việc làm ổn định.
Văn nghệ dân gian của đồng bào các dân tộc xã Nam Quang cũng rất phong phú. Đó là kho tàng truyện kể (truyền thuyết thần thoại, cổ tích, truyện cười), như: Truyện cổ Tày - Nùng, truyện cổ Dao, Mông. Thể loại văn vần dân gian cũng rất phong phú và đặc sắc, với những câu tục ngữ, bài hát ru, đồng dao, câu đố. Các dân tộc ở Nam Quang đều có những lời ca, tiếng hát tràn đầy âm điệu thiết tha, phong phú, trữ tình. Dân tộc Tày làn điệu hát lượn cọi,. Nghệ thuật hát then, hát lượn của người Tày, Nùng rất độc đáo, dịu êm, trở thành một nhu cầu quan trọng trong đời sống văn hóa của đồng bào các dân tộc Tày - Nùng. Dân tộc Mông, Dao, Sán Chỉ hát giao duyên ca ngợi phong cảnh làng quê hoặc hát đón vụ mùa bội thu, chúc năm mới làm ăn phát đạt, mọi người, mọi nhà đều có sức khoẻ...
Chính trong cuộc sống lao động sản xuất, người dân ở Nam Quang đã sáng tạo ra nhiều loại hình văn hóa - thể thao như tung còn, đánh quay (trong các dân tộc Mông, Dao, Tày, Nùng), đánh yến, đua ngựa, trò chơi lày cỏ (chủ yếu dân tộc Tày, Nùng)...
Trong đời sống tín ngưỡng của nhân dân các dân tộc ở Nam Quang, nổi bật là tục thờ cúng tổ tiên và thổ thần. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên bắt nguồn từ quan niệm của người dân địa phương về hồn phách. Bàn thờ của các gia đình người Tày, người Nùng, người Dao đặt ở gian giữa nhà. Tùy theo từng nhà, nhà nào thờ bao nhiêu họ thì đặt bấy nhiêu bát hương. Trên địa bàn xã còn có miếu thờ thổ thần tại Nà Nìu, Nà Dịm xóm Đon Sài, Bia chùa xóm Tổng Phườn.
- Truyền thống yêu nước: Từ thực tiễn cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước, bảo vệ quê hương, đặc biệt là đấu tranh cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng đã hun đúc nên truyền thống yêu nước của nhân dân các dân tộc Nam Quang. Truyền thống này tiếp tục được phát huy và là động lực to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.